W przypadku przedmiotów takich jak język polski, język angielski, historia czy matematyka mamy do wyboru dużą ilość pomocy naukowych oraz dydaktycznych dla nauczycieli. Trochę gorzej przedstawia się sytuacja z książkami do filozofii. W związku z tym postaram się przybliżyć co ciekawsze pozycje, które zostały wydane na polskim rynku. Skupię się tylko i wyłącznie na ich pozytywnych aspektach oraz na tym, jak można je wykorzystać w nauczaniu. Ważną ich zaletą jest to, że zostały one napisane zrozumiałym i klarownym językiem. Polski rynek wydawniczy od wielu lat znacząco ulega poprawie. Wydawanych jest coraz więcej książek filozoficznych, przystosowanych do możliwości współczesnego czytelnika, ale bardzo daleko jeszcze do sytuacji idealnej. Niestety zajmowanie się filozofią skazuje nas też na poszukiwanie wielu książek w antykwariatach. W swoim przeglądzie nie będę ograniczał się tylko i wyłącznie do prac ogólnie dostępnych. Czasem wiedzy trzeba literalnie poszukać.
Julian Baggini, Żuk w pudełku oraz 99 innych eksperymentów myślowych
Książka, jak można wnioskować po tytule, zawiera 99 różnych eksperymentów myślowych. Co najmniej połowa z nich może posłużyć jako materiał na osobną lekcję lub chociaż jako wprowadzenie do problematyki. Każdy z eksperymentów myślowych jest przedstawiony na wzór krótkiej historii, wraz z jej klarownym wyjaśnieniem oraz bibliografią. Julian Baggini porusza zagadnienia związane z filozofią umysłu, metafizyką, etyką, filozofią społeczną i wieloma innymi działami filozofii. Jest to rewelacyjna pozycja, jeśli szukamy nowych, świeżych pomysłów na zaintrygowanie uczniów zagadkami filozoficznymi i związanymi z nimi problemami.
Nie jest to ani podręcznik, ani zbór odpowiedzi na stare zagadki – raczej prowokacja, bodziec do dalszych przemyśleń. /J. Baggini, ze wstępu do książki
Julian Baggini i Peter S. Fosl, Przybornik etyka. Kompendium metod i pojęć etycznych
Jest to bardzo dobry podręcznik, zawierający definicje metod i pojęć etycznych. Skłaniałbym się ku twierdzeniu, że jest to o wiele lepszy wybór niż poszukiwanie znaczenia terminów i metod w Internecie z dwóch zasadniczych przyczyn. Po pierwsze, aby uzyskać materiały o podobnej jakości do prezentowanych w tej książce, trzeba byłoby naprawdę długo przekopywać się przez sieć. W Internecie te terminy nie zawsze są przedstawione w sposób sensowny i zrozumiały a większość wartościowych opracowań, które można by tam znaleźć, jest w języku angielskim. Po drugie, w Przyborniku terminy nie są objaśnione w stylu encyklopedycznego hasła. Każde pojęcie omówione jest na wzór krótkiego artykułu, w którym wskazane są najważniejsze jego aspekty wraz z proponowaną bibliografią dla poszerzenia wiedzy. Wybór terminów zawartych w tym podręczniku uwzględnia większość kluczowych pojęć i metod etycznych.
Ktokolwiek chce rozważać i dyskutować najważniejsze kwestie moralne absorbujące dzisiaj ludzi, ten musi umieć korzystać nie z jednej starannie opracowanej teorii, lecz z bogatego i zróżnicowanego dorobku filozofii moralnej minionych dwóch i półtysiąca lat. Kompetentni myśliciele po prostu muszą dysponować zaopatrzonym obficie „przybornikiem” zawierającym zestaw intelektualnych narzędzi do uważnego, precyzyjnego i subtelnego myślenia o moralności. / J. Baggini i P. S. Fosl ze wstępu do książki
Julian Baggini i Peter S. Fosl, Przybornik filozofa. Kompendium metod i pojęć filozoficznych
Posiada identyczną strukturę jak Przybornik etyka oraz wszystkie zalety wyżej wspomnianej książki. Przybornik filozofa jednak nie zawiera wyjaśnienia kluczowych terminów filozoficznych, ale znajdują się w nim zagadnienia związane z argumentacją, strukturą języka lub błędami rozumowań. Oczywiście wszystkie te aspekty pociągają za sobą problemy filozoficzne, które także są opisane w tej książce, ale głównym celem autorów jest przede wszystkim przedstawienie czytelnikowi narzędzi filozoficznych. Ciężko wyjaśnić uczniom problemy filozoficzne nie uprawiając przy tym filozofii, dlatego aby robić to dobrze, naprawdę warto zapoznać się z wszystkim dostępnymi narzędziami.
Sztuka uprawiania filozofii, podobnie jak sztuka uprawiania chirurgii, wymaga mistrzowskiego opanowania określonej dziedziny wiedzy, ale również nabrania precyzji i zręczności w posługiwaniu się zestawem instrumentów czy narzędzi. / J. Baggini i P. S. Fosl ze wstępu do książki
Saul Smilansky, 10 moralnych paradoksów
Zajmując się problematyką etyczną, nie sposób uniknąć zagadnień związanych z dylematami/paradoksami moralnymi, które w bardzo przystępny sposób przedstawia książka 10 moralnych paradoksów. Prędzej czy później będziemy zmuszeni podjąć się trudnych problemów etycznych i ta publikacja może w znaczący sposób ułatwić nam to zadanie. Każdy z opisanych paradoksów można także potraktować jako zagadnienie do omówienia podczas lekcji etyki. Zważywszy jednak na ich trudność, jest to raczej pomysł na zajęcia na poziomie ostatniej klasy liceum. W przeciwieństwie do wyżej podanych publikacji, główne zadanie tej książki widzę raczej w poszerzeniu wiedzy osoby prowadzącej zajęcia z etyki.
Celem tej książki jest otwarcie naszych umysłów, pokazanie, że analityczna filozofia moralności może uczyć i bawić jednocześnie, stawianie nowych pytań, proponowanie nowych rozwiązań, jeśli okażą się dostępne – oraz postawienie czytelnikowi wyzwania do samodzielnego zmagania się z paradoksami. / S. Smilansky ze wstępu do książki
Filozofuj!
Dwumiesięcznik Filozofuj, którego celem jest popularyzowanie filozofii, jest kopalnią wiedzy na temat wszelkich zagadnień filozoficznych. Skłaniałbym się nawet ku twierdzeniu, że jest to obowiązkowa lektura wszystkich nauczycieli, którzy uczą filozofii i etyki w szkole (na poziomie gimnazjalnym i licealnym). Ilość inspiracji do zajęć jest wręcz nieograniczona. Jest to bodajże pierwsza od wielu lat inicjatywa popularyzująca filozofię na taką skalę. Artykuły są pisane przez profesjonalnych filozofów w stopniu zrozumiałym dla każdego czytelnika. Kolejną zaletą jest to, że czasopismo można polecić licealistom do samodzielnej lektury. Każdy z numerów poświęcony jest odrębnemu zagadnieniu, co znacząco ułatwia wyszukiwanie odpowiednich wiadomości. Archiwalne wydania są dostępne do ściągnięcia na stronie Filozofuj!
Naszym celem będzie odkrywać przed Wami wszystko to, co filozofia ma najlepszego. Chcemy w formie przystępnej i atrakcyjnej pokazywać Wam świat filozoficznych problemów, idei i dyskusji, także dawać okazję do samodzielnej refleksji, do filozofowania. / od Redakcji, Filozofuj nr 1
Jakie są Wasze ulubione pomoce naukowe, z których korzystacie podczas prowadzenia zajęć z filozofii i etyki? Możecie podzielić się nimi w komentarzu lub wysłać nam wiadomość poprzez formularz kontaktowy.
